Obserwując mój ulubiony świat zwierząt, łatwo można dostrzec, że proces oddychania u ludzi różni się od tego, jak oddychają inne ssaki. W świecie zwierząt przy wdechu widzimy przede wszystkim ruch w okolicy brzucha, a nie tak jak u nas - w klatce piersiowej.

W ramach socjalizacji rodzice stopniowo oduczają dzieci prawidłowych i naturalnych odruchów. „Wciągnij brzuch”, „Ściągnij łopatki” , „Wyprostuj się” - te komendy w efekcie końcowym powodują u dzieci oddychanie torem piersiowym. Można sprawdzić to na sobie. Połóż się na plecach jedną dłoń połóż sobie na klatce piersiowej , drugą w okolicy pępka. Weź spokojny wdech nosem – która dłoń się bardziej porusza? Dlaczego oddychanie torem brzusznym (przeponowym) jest takie ważne? 

Odpowiedź jest złożona. Spróbujmy rozbić ją na poszczególne elementy: 

- oddychając torem piersiowym stale (wdech) unosimy barki, co powoduje wzmożone napięcie mięśni barku i szyi, tym samym doprowadzając do bólów odcinka szyjnego kręgosłupa, oddychanie torem brzusznym zmniejsza powyższe dolegliwości;

- oddychanie torem brzusznym dodatkowo powoduje większą pracę przepony – czyli głównego mięśnia oddechowego a przy okazji mięśnia stanowiącego granicę pomiędzy klatką piersiową a jamą brzuszną;

- pracująca przepona, poruszając się w górę i w dół, powoduje stały i równomierny efekt nacisku i rozluźnienia na organy w jamie brzusznej. Oznacza to, że wraz z wdechem przepona naciska na organy wewnętrzne np. jelita, wątrobę czy śledzionę. Wydech powoduje zmniejszenie nacisku na te i inne organy. Cały ten proces „pompowania” lub „masowania” prowadzi do lepszego przepływu płynu międzykomórkowego lepszego dokrwienia tych organów- a co za tym idzie - ich lepszej pracy. 

Oczywiście, że tak. Chociaż nie da się „przestawić” organizmu po całych latach oddychania torem piersiowym w kilka chwil. Cały proces zajmuje około 2-4 tygodni. Zaczynamy od prostego ćwiczenia: w leżeniu na plecach układamy ręce na brzuchu powyżej pępka – biorąc wdech nosem zwracamy uwagę aby unosiły się nasze ręce a nie klatka piersiowa. W kolejnych ćwiczeniach dłoń będziemy układali coraz niżej, aż będziemy umieli „unieść” wdechem rękę, która leży na spojeniu łonowym.

Po opanowaniu tego ćwiczenia, można zacząć oddychać w leżeniu bez dłoni spoczywającej na brzuchu. Kolejnymi etapami będzie opanowanie oddychania w pozycji siedzącej , w staniu oraz w ruchu. Oczywiście początkowe niepowodzenia nie powinny być przyczyną do zarzucenia prób przeponowego toru oddychania. „Zdrowszy” sposób oddychania jest często spotykany wśród osób zajmujących się profesjonalnie śpiewem, czy u biegaczy długodystansowych. 

mgr Łukasz Olszewski 

Wykładowca PWSM 

Fizjoterapeuta